Digitaal wonder: zie Toetanchamons graf… in kleur
Op deze Throwback Thursday zijn we terug in 1922 toen de graftombe van Toetanchamon na drieduizend jaar werd geopend. Enige verschil: dankzij digitale tovenaars kunnen we die historische gebeurtenis nu in kleur herbeleven. Enne… wat klopt er van het gerucht dat in een geheime kamer van de tombe de legendarische koningin Nefertiti ligt? Spannend!
Foto’s: Harry Burton/Dynamichrome via The Discovery of King Tut, Nicolas Reeves
“Kun je iets zien?” vroeg George Herbert, de vijfde Graaf van Carnarvon, terwijl hij in een donkere gang stond die was uitgegraven in de Vallei der Koningen, op de westelijke oever van de Nijl. “Ja,” antwoordde de Britse archeoloog en Egyptoloog Howard Carter. “Schitterende dingen.” Deze woordenwisseling is wellicht de bekendste in de geschiedenis van de archeologie. Want dit gaat natuurlijk over de historische datum 26 november 1922, de dag waarop het graf van Toetanchamon voorzichtig werd geopend, nadat het drie weken eerder ontdekt was. Toen Howard bij het licht van een kaars door een kleine opening in de deur naar binnen tuurde, wist hij dat hij letterlijk en figuurlijk goud in handen had. “Terwijl mijn ogen nog moesten wennen aan het schemerige licht, ontwaarde ik langzaam de details van de binnenste kamer: tekeningen van vreemde dieren, beeldjes, en goud – overal blonk goud.” Dit was waar hij met de financiële hulp van de steenrijke Lord Carnarvon jarenlang naar had gezocht. Dit was de laatste rustplaats van een van meest raadselachtige farao’s van de 18e Dynastie van het Oude Egypte.
Stel je voor: je bent de eerste in drieduizend jaar die deze ruimte betreedt.
Mijn leven na de dood in puin. Toetanchamon was een echte hoarder.
Howard Carter en een assistent onderzoeken de gouden sarcofaag.
Geen valse labrador maar de Egyptische god Anubis. Na het nemen van deze foto viel zijn dekentje uiteen.
Een van de gevonden beelden wordt ingepakt voordat het op transport gaat.
Nadat Toetanchamon in 1323 voor Christus overleed op vermoedelijk negentienjarige leeftijd leek hij van de aardbodem verdwenen. Niemand wist waar hij en zijn graftombe waren. En nu vond Howard hem gewoon terug. Ruim drieduizend jaar was hier niemand meer geweest en dat betekende dat de tombe in tegenstelling tot de meeste andere farao-graven niet geplunderd was. Van zijn gouden sarcofaag tot ebbenhouten koningsbeelden, juwelenkistjes, tronen, vazen van albast en strijdwagens: alles dat Toetanchamon meekreeg om zijn verblijf in het hiernamaals zo aangenaam mogelijk te maken stond er nog, 5.398 objecten om precies te zijn.
Kleurige Toet
Wie er niet bij was, kon zich lange tijd slechts een voorstelling maken van de enorme kick die Howard Carter en zijn team voelden toen ze het graf voor het eerst betraden en alle pracht en praal aanschouwden. In 1922 had nog niemand van livestreams gehoord en de enige foto’s die er bestaan van de vondst zijn in zwart-wit. Het Metropolitan Museum of Art in New York stuurde fotograaf Harry Burton naar de tombe om alles vast te leggen en dat deed hij heel gedegen, maar de 2.800 foto’s die hij maakte tonen een halve werkelijkheid. Hoe de sfeer écht was, kon hij vanwege de technische beperkingen in die tijd (kleurenfotografie stond nog in de kinderschoenen) helaas niet laten zien. Die moest je in gedachten zelf maar inkleuren.
Het dodenmasker van Toetanchamon. Meer bling dan de gemiddelde rapper.
Deze grafklus hadden wij maar wat graag zelf geklaard.
Een naburige graftombe werd ingericht als ‘werkplaats’ waar de vondsten werden schoongemaakt.
Een verguld leeuwenbed en twee wachters van de dood. ‘King Tut’ was nooit alleen.
Een gouden strijdwagen ziet voor het eerst weer het zonlicht.
Maar nu kunnen we dankzij de digitale tovenarij van Dynamichrome (volg hen op Instagram, hun beelden zijn waanzinnig) alsnog zien hoe het toen geweest moet zijn. Het bedrijf kleurde in samenwerking met The Griffith Institute in Oxford en SC Exhibitions een aantal foto’s van de opgraving in. Het kostte meer dan 700 uur om alle kleurtinten zo realistisch mogelijk te krijgen, maar het resultaat is oogstrelend mooi. Je hebt het idee dat de foto’s gisteren genomen werden. Voor heel even komen Howard Carter en zijn helpers weer tot leven.
Howard Carter verwijdert de scheidingswand tussen de voorkamer en de grafkamer.
Meuh! Mehet-Weret de Hemelse Koe heeft weinig gras nodig.
Howard kon met zijn handen niet van de farao afblijven.
Zweten. Héél voorzichtig wordt een van de gouden altaren ontmanteld.
Lord Carnarvon, financier van de opgraving, leunt achterover en mijmert over alle schatten
De ingekleurde foto’s vormen de blikvangers van The Discovery of King Tut die momenteel te zien is in Premier Exhibitions 5th Avenue in New York. Tijdens deze tentoonstelling draait het -de naam zegt het al- volledig om de ontdekking van het beroemdste graf aller tijden. Er zijn zelfs reconstructies te zien van de drie kamers in de tombe zoals Howard Carter ze aantrof, inclusief replica’s van alle voorwerpen die erin stonden. Bezoekers kunnen er doorheen wandelen en zich inbeelden dat zij de grote archeoloog zijn. Tagline van de expositie luidt dan ook: “Het is alsof de originele opgraving in de Vallei der Koningen heropend is.”
Legendarische Nefertiti in geheime kamer?
Hoe goed hij ook is nagemaakt, er ontbreekt nog wel iets aan de nep-tombe. Al maanden gonst het namelijk van de geruchten dat de laatste rustplaats van Toetanchamon een sensationeel geheim verbergt. De gerenommeerde Britse Egyptoloog Nicolas Reeves beweert dat de farao niet als enige in de tombe begraven ligt. In augustus publiceerde hij een onderzoek waarin hij zijn vermoeden uit dat het graf twee geheime doorgangen heeft: één zou leiden naar een schatkamer, de ander naar de sarcofaag van Nefertiti. Deze legendarische koningin stierf zeven jaar voor Toetanchamon en gold als de mooiste vrouw van haar tijd. Haar graf werd nooit gevonden. Onderzoek met allerlei apparatuur heeft inmiddels aangetoond dat er bijvoorbeeld met de noordelijke muur van Toetanchamons tombe inderdaad iets vreemds aan de hand is. Er zijn afwijkende warmtepatronen op de muur, wat heel goed zou kunnen betekenen dat die wand als enige geen buitenmuur is en er een kamer achter ligt. Ook de pleisterlaag op de noordelijke wand oogt anders dan die op de andere muren. Hij zou later aangebracht zijn.
Had Toetanchamon stiekem gezelschap van koningin Nefertiti? (Wikipedia/Philip Pikart)
Achter de tombe zouden zich twee geheime kamers bevinden.
Gaan archeologen straks weer zoiets adembenemends aantreffen?
Indien Nefertiti zo ijdel was als wordt beweerd, nam ze vast enkele beautycases mee het graf in.
Of een paar flinke parfumflessen.
De theorie is nu dat Toetanchamon zo onverwacht stierf dat men geen tijd had om een graftombe voor hem te bouwen en hem daarom bijzette in die van Nefertiti. Vervolgens zouden de doorgangen naar haar graf- en schatkamer zijn dichtgemaakt. Het zou verklaren waarom de grafkamer van Toetanchamon er niet uitziet als een grafkamer, maar meer als een soort voorkamer en waarom op de muren vooral afbeeldingen te zien zijn van Nefertiti en niet van Toetanchamon. De verwachting is dat archeologen nog deze winter zullen proberen om via een gang in een van de aangrenzende grafcomplexen (om zo het graf van Toetanchamon niet te beschadigen) in ieder geval de mysterieuze grafkamer te bereiken. Mocht koningin Nefertiti inderdaad achter de muur liggen, omringd door haar vele schatten, dan zal deze vondst nog spectaculairder zijn dan die van Toetanchamon. En dit keer is de hele wereld erbij. In full colour.
Binnenkort in New York? De tentoonstelling The Discovery of King Tut is nog tot 1 mei 2016 te bewonderen in Premier Exhibitions 5th Avenue. Alle info vind je op tutnyc.com.
Kijk en vergelijk: in zwart-wit zijn de foto’s een stuk minder sprankelend.
In Kringloop Farao is het verdomd lekker rondsnuffelen.
Deel dit artikel!
Gerelateerde berichten
Design voor weinig: stoepverkoop bij Nummer13 →
De laatste glorieuze jaren van Oud-Rotterdam →
Wordt Lockdown dé coronathriller van 2020? →
