Duikers vinden eeuwenoude meurkaas in zee

Neuzen dicht: voor de kust van Zweden troffen duikers een 340 jaar oud stuk kaas aan. Het is afkomstig uit het wrak van het beroemde oorlogsschip Kronan. En het stinkt als de hel!

Foto’s: Kalmar Läns Museum

Het blijft bizar welke zaken in scheepswrakken sluimeren. In april sprak iedereen over de garderobe uit de Gouden Eeuw die in een wrak vlakbij Texel bleek te liggen. Pronkstuk was een japon van een adellijke dame. Dat de jurk de eeuwen onder het zand goed doorstond, is nog steeds niet te bevatten. “Dit is De Nachtwacht van de kostuumwereld,” aldus docent Emmy de Groot van de Universiteit van Amsterdam destijds. Zulke mooie woorden zullen er niet worden gezegd over de grote klomp kaas die nu is opgevist uit het wrak van de Kronan. Dit Zweedse oorlogsschip explodeerde en zonk in 1676 met man, muis én alle etenswaren. “We zijn er vrijwel zeker van dat het om een zuivelproduct gaat, boter of waarschijnlijker kaas,” zegt Lars Einarsson van het Kalmar Läns Museum. Hij leidde de meest recente duikexpeditie naar het wrak.

Iemand nog een lekker toastje met kaas?

Toen de Kronan zonk, zonken er tienduizenden voorwerpen mee naar de zeebodem.

Geld stinkt niet. Ook deze gouden munten lagen in de wateren voor de Zweedse kust.

“Het is net een mix van gist en Roquefort, een soort overrijpe, ongepasteuriseerde kaas,” stelt Lars. Hoewel hij best houdt van een kaas met karakter doet deze zompige homp je neus wegrotten. Duikers die de kaas vonden in een blik dat tijdens het zinken van de Kronan in de zeebodem was geperst, gingen plat toen ze ermee aan de oppervlakte kwamen. Het spul was door het deksel van het blik gaan lekken. “De stank was niet te harden,” lacht hij. “Ik raad niemand aan om er een hapje van te nemen. Het is een grote massa van bacteriën.”

In het Kalmar Läns Museum kun je vele objecten uit het wrak bezichtigen.

Wie zou de drager van deze diamanten ring zijn geweest?

De kaaslucht verteert je oogballen. Alleen met een gasmasker kun je probleemloos in de buurt komen.

De meurhoop is inmiddels naar een laboratorium gestuurd voor analyse. De kaas neemt in elk geval een bijzondere plek in tussen de dertigduizend andere objecten die het wrak van de Kronan prijsgaf. Sinds het schip in 1980 werd gelokaliseerd, kwamen er kanonnen, munten, medische voorwerpen, flessen en vierhonderd kilo aan menselijke botten (van de circa 850 opvarenden overleefden er slechts 42) naar boven. Tijdens deze laatste expeditie werden bijvoorbeeld ook gouden munten, een diamanten ring en talloze farmaceutische spullen opgedoken. Een belangrijk deel van de vondsten is te bewonderen in het Kalmar Läns Museum. Of de kaas daar binnenkort naast ligt? Hopelijk dan wel in een luchtdichte vitrine.

Deel dit artikel!