Portret van een eBay-obsessie
Goedkope canvasjes van Marilyn of Audrey, je wordt er bij Xenos mee doodgegooid. Maar waarom zo’n duizend-in-een-dozijn-portret aan je muur wanneer je op de Franse eBay ook een écht geschilderd portret kunt scoren? Et très extraordinaire: nog voor een prikkie ook.
Ik geef het eerlijk toe: ook ik ben niet brandschoon wat prefab canvassen betreft. Toen ik tien jaar geleden mijn huis kocht, pronkte er de eerste periode een grote afbeelding van Marilyn Monroe in de gang. Weliswaar genomen in 1962 tijdens haar legendarische Last sitting-shoot met topfotograaf Bert Stern, maar toch heus gekocht bij de Xenos.
En dat betekende dat het ding niet alleen goedkoop was qua prijs. Zeker wanneer je dichterbij kwam, veranderde de op het eerste gezicht zo zwoele Marilyn steeds meer in Gigi Ravelli die voor Beau Monde in de huid kroop van. Armoedig, slecht afgedrukt en gewoon net-niet. Some like it nót.
Monroe’s gotta go
Lang heeft Gigi….Marilyn niet in de gang gehangen. Na een tijdje met groeiende ergernis tegen haar gefotokopieerde hoofd te hebben aangekeken, verhuisde ik haar naar mijn opslagbox. Daar woont ze inmiddels alweer jaren tussen alle andere afgedankte spullen. Mis ik haar? Welnee, want Marilyns plaats aan de muur werd ingenomen door échte schilderijen van échte mensen. Voor mij geen fake Hollywood-zooi meer, ik kies voortaan voor canvassen met een verleden.
Tegen een olieverf- of aquarelportret dat gemaakt werd in de jaren dertig of zelfs nog vijftig jaar eerder kan geen ‘kunstwerk’ van de Xenos op. Ze zijn one-of-a-kind, hebben geleefd (een craquelé vernislaag is zó mooi) en roepen talloze vragen op. Wie was de afgebeelde persoon? Waar komt het portret vandaan? Waarom werd het gemaakt? Waar hing het oorspronkelijk? En the million dollar question: heb ik per ongeluk een verloren meesterwerk in huis gehaald?
Paint me gek
Hoe de fascinatie voor oude portretten begon, weet ik nog precies. Ik was op een avond aan het surfen op eBay toen ik per ongeluk op een klein olieverfportret van een Turkse man stuitte. Of het nu zijn melancholieke ogen waren die zich in mijn ziel leken te boren, het jaar waarin hij geschilderd werd (1946) of de lage prijs van veertig euro, voordat ik het besefte, drukte ik op ‘buy’ en had ik een deal. Mijn allereerste antieke schilderij(tje) was in the pocket.
Het duurde niet lang voordat hij goed geschilderd gezelschap kreeg. Zo kocht ik een quasi-abstract werk van een gesluierde woestijnschone maar ook een bijna honderd jaar oud schilderij van een Frans meisje. Dat beide dames een stuk groter waren dan grootvadertje baard, was geen bezwaar. Integendeel. Ik ontpopte mezelf tot een onvervalste sizequeen bij het schilderij-shoppen. Hoe groter het schilderij hoe meer drama aan de muur. Dat ik niet bepaald in een achttiende-eeuws landhuis met tientallen kamers woon, vergeet ik graag. Schoonheid kan ook floreren op nog geen honderd vierkante meter nietwaar?
Vochtige penseelstreken
Ik haal de schilderijen overal vandaan: op de rommelmarkt, bij de kringloop, maar vooral van de Franse eBay. Om de een of andere vage reden is dat de laatste biedplaats van een ongekend hoog aantal geschilderde portretten. Tik de termen tableau of peinture in, aangevuld met femme, homme, fille of garçon (of orientalist als je oosterser wil) en je bent een avondje zoet.
De heren en dames staren je aan vanuit alle tijdperken die je je maar kunt voorstellen. Er zijn blije sixties meisjes die Popart-vreugde brengen boven je 21-eeuwse dressoir, exotische portretten die zelfs de grootste Vinex-hut nog de allure van een bedoeïentent geven, maar ook grimmig kijkende graftakken die een gotische woonkamer nog gotischer zullen maken. En wat te denken van een antiek naakt? In de Franse ateliers en achterkamertjes werd vroeger heel wat afgestript, als we het aanbod moeten geloven. Oma zat niet alleen maar te breien bij de kachel.
Dag rode griezel
Natuurlijk zijn de meeste schilderijen die je op eBay.fr tegenkomt, gemaakt door enthousiaste amateurs en ‘kleine schilders’. Een onvervalste Picasso tref je er niet aan. Maar wat opvalt is het hoge niveau van de werken. Dat een schilderij ‘maar’ een trotse fabrieksdirecteur afbeeldt of een liefhebbende echtgenote betekent niet dat ze werden afgeraffeld. Daardoor bekruipt je regelmatig het gevoel -zeker wanneer de verkoper de signatuur niet kan lezen en de maker dus iedereen kan zijn- dat je naar iets meer dan een amateurwerkje kijkt.
Wat echter het meest opvalt zijn de prijzen. Die zijn namelijk belachelijk laag. Op een enkele uitzondering na, koop je op eBay.fr al een origineel schilderij voor minder dan honderd euro. Daarom is het zaak om altijd alert te blijven. Er zijn vele kunstkapers op de kust. Zo ben ik er nog steeds zwaar ziek van dat het griezelportret van een forties hipster in een rode trui net voor mijn neus werd weggekaapt. En hoe kan ik de gele art deco-schilderijen van een andere man vergeten? Ook daar werd ik vijf seconden voordat de veiling sloot, keihard overboden.
Dood aan de muur
Het is mijn missie om nog eens een cool abstract te scoren of juist een zeer duister portret (denk Penny Dreadful). Maar tot die tijd laat ik me graag verrassen. Elke week tref ik nieuwe antieke gezichten aan. Sommige mensen zeggen dat ze het maar een enge hobby vinden. Wat moet ik in godsnaam met al die onbekende, en vooral zeer dode koppen aan de muur?
Maar dan antwoord ik dat ik die gedachte juist mooi vind. Zulke oude schilderijen van mannen en vrouwen die deze aardbol lang geleden verlieten, wijzen je er weer eens op dat niets voor eeuwig is. En door ze te adopteren gun je ze op een rare manier nog even een tweede leven. Alles gaat voorbij. Zelfs goedkope Marilyn-canvasjes gelukkig.
Nieuwsgierig geworden? Op de Franse eBay vind je zeker iets van je gading: ebay.fr. Zoek op de trefwoorden homme of femme in combinatie met tableau of peinture. Dan kom je al een heel eind!