Slagveld aan de Maas
Tijdens deze weken dringt de Tweede Wereldoorlog zich weer in onze gedachten. Museum Rotterdam herdenkt die zwarte bladzijde in onze geschiedenis met de meeslepende tentoonstelling De Aanval. Blikvanger is een originele Heinkel-bommenwerper.
Op 14 mei is het precies 75 jaar geleden dat Rotterdam door de Duitsers werd gebombardeerd. Hoezeer die gebeurtenis nog leeft onder de Rotterdammers, blijkt wel uit de vele reacties die we binnenkregen op ons artikel Slopen die Oud-Rotterdamse zooi!. Het verlies wordt door oud én jong diep gevoeld. Maar het bombardement is veel meer dan een Rotterdams trauma. Met de vernietiging van de stad was de val van heel Nederland een feit.
14 mei. Gemotoriseerde Duitse eenheden bereiken het Noordereiland. (MHM Dresden)
10 mei. Een fietser haast zich voorbij een gesneuvelde Duitse soldaat. (Stadsarchief Rotterdam)
Het regende Duitse parachutisten boven de stad. (MHM Flugplatz Berlin-Gatow )
Rondbanjeren in het heetst van de strijd
Aan het verwoestende bombardement gingen dagen van felle gevechten vooraf. Van 10 tot 14 mei 1940 werd er onafgebroken strijd om de stad gevoerd. Een bewogen periode die vanaf 30 april weer tot leven komt tijdens de expositie De Aanval – mei 1940. Door enorme projecties van 3 bij 12 meter met originele foto´s en filmbeelden waan je jezelf als bezoeker middenin de belangrijkste strijdtonelen. Je voelt hoe er wordt gevochten in de straten, op de rivier en in de lucht boven de stad. Je ziet de Duitse en Nederlandse troepen langs de Maas tegenover elkaar liggen. Twee vuren waar je, net als de Rotterdammers destijds, tussen gevangen zit.
10 mei. Bootje met Duitsers is op weg om de Willemsbrug in te nemen. (K.Mallan/Stadsarchief Rotterdam)
10-14 mei. Nederlandse soldaten verschansen zich achter stellingen. (Beeldbank WO2-NIOD)
10-14 mei. Duitsers in een verwoeste bank aan de Boompjes. (Historische collectie Nationale-Nederlanden)
10-14 mei. Duitse troepen op het Stieltjesplein aan de voet van de Hef. (War Photo Holland )
14 mei. Rotterdammers ontvluchten via het Noordplein de brandende stad. (Stadsarchief Rotterdam)
Het is een heftige ervaring, maar natuurlijk lang niet zo heftig als het was voor de mensen die erbij waren. Hun persoonlijke verhalen raken je tot op het bot. De aanvankelijke strijdbaarheid die zich langzaam ombuigt naar ontluistering en overgave… En al die tijd voel je aan alle kanten het naderende onheil. Je hoopt dat de uitkomst anders zal zijn maar weet helaas wel beter.
Help, een Heinkel keert terug
Bijzonder aan De Aanval is dat de strijd vanuit drie perspectieven wordt gevolgd: bezoekers zien de verwarde bewoners, het verzet van de Nederlandse militairen én de ervaring van de Duitse soldaten. Deze niet eerder vertoonde aanpak is mogelijk door samenwerking van Museum Rotterdam, Stadsarchief Rotterdam en het Militärhistorisches Museum Flugplatz Berlin-Gatow. De Duitse conservator Daniel Schmiedke is enthousiast over de wederzijdse toenadering: “Het belangrijkste is dat we met elkaar praten en van deze gebeurtenis leren voor de toekomst.”
Circa 1938. Het oude Rotterdam… (Stadsarchief Rotterdam)
…waar deze Heinkel He 111 geen spaan van heel liet. (Museum Rotterdam)
Mei 1940. Kaasmarkt met het oude Raadhuis. (Stadsarchief Rotterdam)
14 mei. Sergeant-majoor Van Ommering, met witte vlag, onderhandelt met de Duitsers. (Rijksmuseum)
15 mei. Zicht vanaf de Maassilo. Rotterdam zou nog dagen branden. (Rijksmuseum)
Boven alles torent de dreigende vorm van een grote bommenwerper, een versie van de Heinkel He 111, het type dat de oude stad uiteindelijk verwoest. Eronder bungelen kleine nepbommen aan visdraadjes en door de glazen koepel kun je ervaren hoe het was voor de Duitse militairen om de Rotterdamse binnenstad onder vuur te nemen. Toch is het imposante instrument des doods niet bedoeld om te provoceren of de oude haat weer te doen oplaaien, benadrukt directeur Paul van der Laar van het Museum Rotterdam. “Als je echt een verzoening met de Duitsers wilt, moet je ook heel pijnlijke dingen onder ogen kunnen zien. Zoals die Heinkel-bommenwerper die in alles de verwoesting van Rotterdam symboliseert.”
De Aanval is van 30 april t/m 25 oktober 2015 te herbeleven in de Onderzeebootloods RDM Rotterdam (RDM-straat 1, Rotterdam). Alle informatie vind je op Museum Rotterdam. Wie wil weten hoe het de Rotterdammers verder verging in de oorlogsjaren kan terecht in Museum Rotterdam ´40-´45NU aan de Coolhaven.
15 mei. Een Duitse soldaat overziet de buit vanaf de Koninginnebrug. (Rijksmuseum)
Deel dit artikel!
Gerelateerde berichten
De laatste glorieuze jaren van Oud-Rotterdam →
75 jaar vrijheid: enkele goede oorlogsboeken →
Stichting Hondekop zoekt behulpzame treinfanaten →
